Soms heb ik zin om een samenspraak op te starten over de vraag over hoe het verder moet met deze crisis. Maar ik zou bij god niet weten hoe alles verder zal evolueren (als er al sprake kan zijn van een evolutie), en welke maatregelen er genomen moeten worden. Ik ben alleen blij dat ik zelf die besluiten niet moet nemen.
Het streefdoel van de overheid en het bedrijfsleven is duidelijk: (zoveel mogelijk) terugkeren naar de toestand voor corona. Vraag is echter of dat nog wel zal kunnen, of de veer van de mateloze economische groei niet wereldwijd definitief gebroken is. En waarschijnlijk moeten we, denkend aan de verdere toekomst, daar zelfs niet eens om treuren. Misschien komen andere waarden vooraan te staan. Dat zou wel eens een zegen kunnen zijn voor het klimaat, bv. En zeg nu zelf : wijst al dat veelvuldige spreken over ‘levenskwaliteit’ niet op een uitgesproken gebrek aan diezelfde ‘levenskwaliteit’?
Een crisis als deze: je vraagt er niet om. Maar ze is er, en je kan er niet om heen. En hier en daar merk ik dat ze ook positieve kanten heeft. Een eerste positief gegeven lijkt mij alvast de nieuwe tijdsbeleving te zijn. We leren opnieuw ‘tijd te hebben’. Leve de lege agenda. Deze crisis is als een ‘stille retraite’, om maar eens een ouderwets katholiek begrip te gebruiken, een herbronning. Wie raast doorheen de tijd kan geen moment stilstaan (letterlijk en figuurlijk) bij het waarom der dingen. Dit is een kans om even filosoof te worden. Grijp ze.
Dit is een vakantie, tenminste als we naar de originele betekenis van de vakantie teruggaan: vakantie heeft te maken met ‘vacant’. En vacant betekent ‘leeg’, ‘niet bezet’, vrij, niet druk. Lege agenda’s. Een vakantie zonder toerisme, zonder feesten en feestjes, zonder het lawaai van de zogenaamde ‘festivals’ en ‘feesten’. Heerlijk.
En als deze tijd een tijd van verveling is, ‘so what’? Dat de verveling het oorkussen is van de duivel, is ons met de paplepel ingegeven. Van ‘nietsdoen’ worden we (veel te gemakkelijk) nerveus. We zijn vergeten dat leegte en verveling ook bij het leven horen. We moeten het gat van de verveling niet onmiddellijk vullen. Loop niet weg van de verveling. Laat je dragen door het nietsdoen. Een (misschien moeizaam) ondergane verveling is als stilte voor de storm. Verveling is een bron van creativiteit. En ik bedoel: echte creativiteit, geen artificieel product. Iets wat je eerder overkomt dan dat je het zelf uitknobbelt. Echte creativiteit – die bron van levenslust – komt uit de verwondering, en verwondering komt voort uit de leegte. In dat opzicht is deze crisis een zegen. Laat de leegte, als ze je overkomt, toe. Dat is gezond. Oei, nu ben ik toch weer aan het preken. Het blijkt sterker te zijn dan mezelf. Misschien ga ik volgende keer wel verder met deze kleine beschouwingen.
Frans Van Looveren