Al surfend kwam ik uit bij een gedicht/lied dat mij even terugbracht naar de Duitse les destijds in Hoogstraten – hallo R64? – bij leraar Raf Peeters. Wij lazen bij hem één van de populairste volksliederen in Duitsland : die Loreley..
De tekst is geschreven door de romantische dichter Heinrich Heine (1797-1856). Hij is gebaseerd op een oude legende over een riviernimf die op een hoge rots langs de Rijn leefde, en die de schippers met haar prachtige lichaam en haar mooie maar treurige gezang naar zich toe lokte. Maar de Rijn maakt daar een heel scherpe bocht en er is daar een gevaarlijke stroming. Vele schippers lieten zich verleiden door het gezang en hun schip sloeg te pletterop de klippen en ze verdronken. Een mooie metafoor voor een gevaarlijke verlokking waar je een hoge prijs voor betaaltals je erop ingaat. (Tussen haakjes: Willy Vandersteen heeft over dit thema een stripverhaal van ‘Suske en Wiske’ geschreven, nl. de snikkende sirene. Tante Sidonie is daar de gevaarlijke riviernimf.)
De melodie is van een zekere Friedrich Silcher (1789-1860). Ook de echtgenote van Robert Schumann, Clara Wieck, die zelf ook componiste was, heeft een eigen versie geschreven van het lied. Bij haar klinkt het dramatisch. Misschien speelt bij haar een autobiografische achtergrond. Je kan hier beide versies horen: het volkslied
en het lied van Clara Wieck. Vader en zoon Prégardien brengen beide liederen.
Ziehier de vertaling en daarna de Duitse tekst zelf:
Ik weet niet wat het te betekenen heeft
dat ik zo treurig ben.
Een sprookje uit ver vervlogen tijden
is in mijn hoofd blijven hangen.
De lucht is koel en het schemert
en rustig stroomt de Rijn.
De top van de berg baadt
in de avondzon.
Een beeldschone jonkvrouw
zit daarboven, zo wonderbaar
Haar gouden silhouet schittert
zij kamt haar gouden haar.
Zij kamt het met een gouden kam
en zingt een lied daarbij.
en dat heeft een wonderbare
overweldigende melodie.
Het grijpt de schipper aan
met een onstuitbaar verlangen
Hij heeft geen oog voor de rotsige rif
hij kijkt alleen maar omhoog.
Ik vermoed dat de draaikolk
tenslotte de schipper en het schip verzwelgt.
En dat heeft met al haar zingen
de Lorelei veroorzaakt.
Ich weiß nicht, was soll es bedeuten,
Daß ich so traurig bin,
Ein Märchen aus alten Zeiten,
Das kommt mir nicht aus dem Sinn.