MEDITATIE
Goede morgen.
Er zijn zo van die muziekstukjes die je kent zonder ze echt te kennen. Je hoort het af en toe op de radio, je zegt ‘wel mooi’, maar je staat er niet verder bij stil. Je vergeet het, tot je op een bepaald moment het nog eens hoort en je er het fijne van wil weten. Dat overkomt mij althans wel geregeld. Zo ook met het nummer dat we vandaag van naderbij bekijken: de ‘méditation’ van Jules Massenet (1842-1912), een Franse componist vooral van opera’s.
Thaïs is de titel van één van zijn opera’s. Het is ook de naam van een personage uit dit muzikaal drama. De opera handelt over de verhouding tussen een monnik in Egypte in de late Romeinse tijd en een prostituée die Thaïs heet. De kern van het verhaal: de monnik, Nathanaël, probeert Thais te bekeren van haar liederlijk gedrag. En dat lukt ook, maar het lukt uiteindelijk een beetje te goed. Want Nathanaël valt voor haar charmes, terwijl Thaïs afstand heeft genomen van haar erotische escapades. Zij sterft als een heilige terwijl de monnik gefrustreerd achterblijft. De ‘méditation’ waarvan sprake is een instrumenteel tussenspel op het moment dat zij zich bezint over haar leven, waarna zij zich zal bekeren.
De opera veroorzaakte bij de eerste uitvoering in 1904 opschudding en een publiek schandaal omdat het erotische visioen dat Nathanaël kreeg uitgebeeld werd in een ballet, waarbij de danseressen, eufemistisch gezegd, nogal pikant waren gekleed.
Het is typerend voor kunstwerken dat ze een eigen leven gaan leiden, los van de maker. Zo wordt de ‘méditation’ veel gebruikt als sfeermuziek bij uitvaartplechtigheden. Maar ik weet niet of dat nog zou gebeuren als de mensen de hele context van de opera zouden kennen.
Tot morgen
Frans